Κύστεις ωοθηκών
Η παθολογία των ωοθηκών ανησυχεί ιδιαίτερα τις γυναίκες λόγω της επικινδυνότητας, που ελλοχεύει. Εμείς ως ιατροί ειδικοί θα πρέπει να εξηγήσουμε με σαφήνεια την κάθε περίπτωση, ώστε να αποτρέψουμε τον αδικαιολόγητο πανικό.
Αρχικά θα πρέπει να διαφοροδιαγνώσουμε το είδος του ευρήματος, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη γκάμα καλοήθων κύστεων (ενδομητρίωση, δερμοειδείς κύστεις, ορώδεις, βλεννώδεις), που εύκολα και αποτελεσματικά μπορούν να αντιμετωπισθούν λαπαροσκοπικά, όπως και οι οριακής κακοήθειας όγκοι των ωοθηκών (ορώδεις, βλεννώδεις boarderline cysts).
Βέβαια όταν μιλάμε για καρκίνο των ωοθηκών βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, που καλείται να αντιμετωπίσει ομάδα ειδικών, όπως ογκολόγος γυναικολόγος, ογκολόγος παθολόγος, ακτινοθεραπευτής, ακτινοδιαγνώστης και ειδικός παθολογοανατόμος.
Παθήσεις Ωοθηκών
Οι ωοθήκες αποτελούν δύο σχηματισμούς σε σχήμα αμυγδάλου εκατέρωθεν της μήτρας που περιέχουν 300000 - 400000 καταβολές ωοθυλακίων κατά την έναρξη της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας, εκ των οποίων στρατολογούν σε κάθε κύκλο ένα μικρό αριθμό αυτών από τα οποία ωριμάζει ένα ή περισσότερα, σχηματίζοντας το Γρααφιανό ωοθυλάκιο, που θα είναι υποψήφιο για γονιμοποίηση.
Αποτελούν μέρος του ορμονικού άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες, που καθορίζει την ορμονική κατάσταση της γυναίκας.
Η παθολογία των ωοθηκών αναφέρεται σε απλές καλοήθεις καταστάσεις αλλά και πολύ σοβαρές και επικίνδυνες κακοήθεις καταστάσεις, που δεν εκδηλώνουν αξιόλογη συνήθως συμπτωματολογία, γεγονός, που τις καθιστά ιδιαίτερα ύπουλες.
Κύστεις ωοθηκών
Η συχνότερη παθολογία των ωοθηκών αφορά τις γνωστές κύστεις, που αναφέρεται σε μια μεγάλη γκάμα τέτοιων, από τις απλές ορώδεις κύστεις, τις γνωστές σοκολατοειδείς κύστεις της ενδομητρίωσης μέχρι τις δερμοειδείς κύστεις και τα ορώδη και βλεννώδη κυσταδενώματα.
Ιδιαίτερη σημασία έχουν επίσης και οι κύστεις του ωχρού σωματίου τόσο για την συχνότητά τους, όσο και για την σοβαρή επιπλοκή της ρήξης αυτών, με αποτέλεσμα την εσωτερική αιμορραγία, που, πολλές φορές, θέτει σε κίνδυνο ακόμη και την ζωή της γυναίκας.
Διαγνωστικά η προσέγγιση γίνεται με την γυναικολογική εξέταση, το υπερηχογράφημα και σε ειδικές περιπτώσεις, την Μαγνητική Τομογραφία.
Απλή ορώδης κύστη
Σοκολατοειδής κύστη – ενδομητρίωση
Δερμοειδής κύστη - τεράτωμα ωοθήκης
Συμπληρωματικά σημαντική βοήθεια παρέχει ο αιματολογικός έλεγχος ειδικών Δεικτών, όπως Ca - 125, a - FP, free - b - CG.
Θεραπευτικά, ανάλογα με το μέγεθος και την συμπτωματολογία προχωράμε σε λαπαροσκοπική αφαίρεση και βιοψία.
Ειδικά σε περίπτωση υπογονιμότητας, εφαρμόζουμε την λαπαροσκοπική αφαίρεση των σοκολατοειδών κύστεων κααθώς και την εξάχνωση των ενδοπεριτοναικών εστιών ενδομητρίωσης.
Ογκοι οριακής κακοήθειας – borderline tumors
Οι όγκοι οριακής κακοήθειας αποτελούν το 15% των όγκων της ωοθήκης, εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες και συνήθως έχουν καλή πρόγνωση.
Η θεραπεία είναι χειρουργική και συνήθως εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία. Σε νεαρά άτοκα κορίτσια εφαρμόζουμε συντηρητική τακτική με αφαίρεση του όγκου και διατήρηση των ωοθηκών, με την παραίνεση να τεκνοποιήσει το συντομότερο, ενώ σε μεγαλύτερες γυναίκες, που ολοκλήρωσαν την οικογένειά τους προβαίνουμε σε ωοθηκεκτομή.
Καρκίνος ωοθηκών
Ο καρκίνος των ωοθηκών εμφανίζεται τρίτος κατά σειρά μετά τον καρκίνο του μαστού και του ενδομητρίου και είναι ο πλέον θανατηφόρος.
Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, ανορεξία και καταβολή, αν και στις περισσότερες των περιπτώσεων η νόσος εξελίσσεται ύπουλα. Όταν εμφανίζεται πόνος η νόσος έχει κάνει διήθηση.μπορεί επίσης να εμφανισθούν ασκίτης (συλλογή υγρού στην περιτοναική κοιλότητα), οίδημα κάτω άκρων, αναιμία, υδρονέφρωση, καχεξία, νευρικές και ψυχικές διαταραχές.
Οι επιπλοκές της νόσου περιλαμβάνουν την συστροφή της ωοθήκης, την διήθηση και επέκτασή της στην κοιλιακή χώρα, η ρήξη, η αιμορραγία, οι εμβολές, η σηψαιμία, η ουραιμία από στραγγαλισμό των ουρητήρων και ο θάνατος.
Η διάγνωση πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση, το διακολπικό υπερηχογράφημα, την αξονική ή και μαγνητική τομογραφία, η ανοσοσπινθηρογράφηση, τον έλεγχο των νεοπλασματικών δεικτών και τον έλεγχο της αιματικής ροής του όγκου με έγχρωμο Doppler.
Υπερηχογραφική εικόνα καρκίνου ωοθήκης
Η θεραπεία του καρκίνου των ωοθηκών είναι χειρουργική και περιλαμβάνει ολική υστερεκτομία μετά των εξαρτημάτων (ωοθηκών και σαλπίγγων), βιοψίες από τους παρααορτικούς λεμφαδένες, το μεσεντέριο, το ορθοσιγμοειδές, την πύελο, αφαίρεση επιπλόου και κυτταρολογική εξέταση εκπλύματος της κοικιακής χώρας.
Σε πολύ αρχικό στάδιο δεν απαιτείται χημειοθεραπεία ΧΜΘ, όμως αν ο όγκος έχει διηθήσει την κάψα της ωοθήκης η χημειοθεραπεία επιβάλλεται. Μετά 3 κύκλους ΧΜΘ διενεργείται "second look laparoscopy" την επιβεβαίωση της ύφεσης της νόσου. Παράλληλα αξιολογείται ο δείκτης Ca125, ο οποίος αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα όταν υποχωρεί σε φυσιολογικά επίπεδα.
Η νόσος είναι εξαιρετικά επιθετική και η πρόγνωση εξαρτάται απόλυτα από το στάδιο αυτής, δηλαδή τον βαθμό διήθησης και επέκτασής της καθώς και από τον ιστολογικό τύπο του όγκου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ ME PRP
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί εντυπωσιακή πρόοδος στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ομως ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα αποτελούσε η φτωχή ανταπόκριση (poor respond) των ωοθηκών στα διάφορα πρωτόκολλα διέγερσης , ακόμη και σε γυναίκες μικρής σχετικά ηλικίας. Κατά συνέπεια καταστάσεις όπως η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια και η περιεμμηνόπαυση ήταν καταστάσεις καταδικασμένες, όσον αφορούσε την γονιμότητα, με ποσοστά επιτυχίας απογοητευτικά.
Σήμερα όμως μπορούμε να προσφέρουμε στις γυναίκες αυτές μιά νέα δυνατότητα όσον αφορά στην βελτίωση της γονιμότητάς τους με την αναζωογόνηση των ωοθηκών τους με αυτόλογη μεσοθεραπεία (PRP).
Tι είναι η αυτόλογη μεσοθεραπεία των ωοθηκών;
Η αυτόλογη μεσοθεραπεία με PRP (Platelet-rich Plasma), δηλαδή με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια, αποτελεί την πλέον σύγχονη τεχνική ανάπλασης ιστών και εφαρμόζεται ευρέως στην Πλαστική Χειρουργική, την Ορθοπαιδική, την Δερματολογία, την Οδοντιατρική, την Γυναικολογία, καθώς και από την πλειονότητα των αθλητών, γιά γρήγορη ανάρρωση από τραυματισμούς. Είναι η φυσική ενίσχυση της ικανότητας του σώματος να αναγεννά τους πάσχοντες ιστούς.
Οπως είναι γνωστό, το αίμα μας αποτελείται από πλάσμα 55% και ερυθρά καί λευκά αιμοσφαίρια καί αιμοπετάλια κατά 45%. Τα αιμοπετάλια περιέχουν σειρά αυξητικών παραγόντων, όπως PDGF, TGF-b1, b2 , PDEGF, PDAF, PF-4, GMP-140, IL-1, FGF, I-a, ILGF, που επάγουν την διαδικασία της ανάπλασης.
Εχει γνωστοποιηθεί ότι και οι ωοθήκες περιέχουν βλαστικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να ενεργοποιηθούν με έγχυση PRP, ώστε να δημιουργηθούν νέα ωοθυλάκια.
Πως εφαρμόζεται η θεραπεία με PRP
Η διαδικασία περιλαμβάνει 2 φάσεις
1η φάση
Αρχίζει με την λήψη ποσότητος αίματος από την ίδια την γυναίκα, το οποίο φυγοκεντείται, ώστε να διαχωρισθούν τα ερυθρά από τα λευκά και τα αιμοπετάλια.
2η φάση
Το παρασκεύασμα λευκών και αιμοπεταλίων ενίεται στις ωοθήκες υπό μέθη, διαμέσου του κόλπου, με βελόνη εφαρμοσμένη στην κολπική κεφαλή του υπερήχου, όπως ακριβώς και στην ωοληψία.
Στην συνέχεια, εάν η γυναίκα έχει κύκλο, καί απλά η AMH (Anti Mullerian Hormon) είναι χαμηλή, επαναλαμβάνει τον ορμονολογικό έλεγχο των FSH, LH, E2 και AMH σε κάθε κύκλο από την 2η-5η ημέρα γιά 6 μήνες, ώστε να σημειώνεται η πρόοδος στο ορμονικό της προφίλ. Οι γυναίκες, που δεν εμφανίζουν περίοδο μπορούν να επαναλαμβάνουν τον ανωτέρω έλεγχο ανά μήνα.
Δύο μόλις μήνες μετά την έγχυση η γυναίκα μπορεί να αρχίσει προσπάθειες για εγκυμοσύνη, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος.
Σε ποιές γυναίκες απευθύνεται η διαδικασία
Η επαναστατική αυτή θεραπεία μπορεί να εφαρμοσθεί σε - νεαρές γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια - νεαρές υπογόνιμες γυναίκες με χαμηλή ΑΜΗ ( χαμηλό απόθεμα ωαρίων στις ωοθήκες της) - γυναίκες κάτω των 50 ετών σε εμμηνοπαυση ή προεμμηνοπαυσιακή φάση.
Η μέθοδος είναι απόλυτα ασφαλής αφού χρησιμοποιείται το αίμα της ίδιας της γυναίκας, απηλλαγμένη από αλλεργικές αντιδράσεις και λοιμώξεις, όπως ηπατίτιδες και Aids.